(ECOLIFE dərgisində yayınlanmış məqaləm)
“Davamlılıq” anlayışı son XX əsrin sonlarından başlayaraq müxtəlif sahələrdə ən önəmli və aktual anlayışlardan biri olmuş və çağımızda da öz aktuallığını qorumaqdadır. Davamlılıq mövzusu makro və mikro səviyyədə müxtəlif quruluş və araşdırmaçılar tərəfindən fərqli apektlərdən daimi incələnən bir mövzudur. Mövzunun aktuallığını nəzərə alaraq bu yazımızda “Birləşmiş Millətlər Qlobal Anlaşma”da yer alan Qlobal korporativ davamlılılq prinsiplərindən bəhs etmək istəyirəm.
Ən son 2013-cü ildə qəbul edilən və yayınlanan “Unated Nations Global Compact”, müxtəlif biznes dairələrinin, müxtəlif qurum və quruluşların, biznes sferasındakı cəmiyyətlərin öz fəaliyyətləri və yaxın və uzaq ətraf mühitlə əlaqələrində 10 əsas prinsipi qəbul etməsi və bu prinsipləri qorumasından ibarətdir.
Bu anlaşmada ön görülən 10 prinsip dörd ana istiqaməti əhatə edir: 1. İnsan haqqları, 2.Əmək münasibətləri, 3. Ətraf mühit, 4. Korrupsiyaya qarşı mübarizə. Bu dörd ana istiqamətdə yer alan 10 prinsip isə aşağıdakılardır:
İnsan haqqları:
1. Biznes dairələri (qurum və quruluşlar) insan haqqlarını müdafiə edən beynəlxalq səviyyədə qəbul edilmiş prinsiplərə hörmət göstərməli və dəstəkləməlidirlər;
2. Biznes dairələri (qurum və quruluşlar) insan haqqlarına zidd fəaliyyətlərdə iştirak etməməlidirlər və ya iştirak etmədiklərinə əmin olmalıdırlar.
Əmək münasibətləri:
3. Biznes dairələri kollektiv anlaşmalarda ortaya çıxan birləşmə-bir araya gəlmə azadlığına dəstək verməlidirlər;
4. Biznes dairələri məcburi və icbari əməyin bütün formalarının ləğv edilməsinə çalışmalıdırlar;
5. Biznes dairələri uşaq əməyindən istifadənin bütünlüklə ləğvinə çalışmalıdırlar;
6. Biznes dairələri əmək və məşğulluq sferasında hər növ diskriminasiyanın aradan qaldırılmasına çalışmalıdırlar.
Ətraf mühit:
7. Biznes dairələri ətraf mühit dəyişmələrinə ehtiyatla yanaşmanı dəstəkləməlidirlər;
8. Ətraf mühitlə əlaqədar məsuliyyətləri üstlənərək bu istiqamətdə insiativ göstərməlidirlər;
9. Biznes dairələri ekolojik təhlükəsiz , ətraf mühit dostu texnologiyaların geniş yayılması və inkişafı istiqamətində birlikdə hərəkət etməlidirlər.
Korrupsiyaya qarşı mübarizə:
10. Biznes dairələri mənimsəmə və rüşvət də daxil olmaqla bütün növ korrupsiya hallarına qarşı olmalıdırlar.
Birləşmiş Millətlərin bu istiqamətdəki 2013 hesabatında davamlılıq və şirkətlərin bu istiqamətdə effektivliyi ilə əlaqədar açağıdakı nəticələrə də yer verilmişdir. Belə ki təhsil, artım/məşğulluq, iqlim dəyişikliyi, sağlamlıq, korrupsiya və enerji kimi çox önəmli olan davamlılıq faktorlarında biznes dairələrinin daha da effektiv ola biləcəyi qənaətinə gəlinmişdir. Bu istiqamətlərdə biznes dairələrinin potensialından istifadə edilməlidir. Yoxsulluğun azaldılması, ərzaq təhlükəsizliyi, Su və kanalizasiya problemləri, təhlükəsizlik və sülh kimi digər əsas davamlılıq problemlərində də müəyyən mənada biznes dairələrinin potensial gücünün olduğu qeyd edilmişdir.
Sonda elə həmin hesabatda da deyildiyi kimi qeyd etmək istərdim ki, biznes dairələri də “ daha yaxşı dünya” üçün çalışmalıdırlar, çünki bu hamının xeyrinədir, həmçinin biznes dairələrinin özlərinin…! Məhz yuxarıda qeyd edilən 10 prinsip də “daha yaxşı dünya” üçündür…!!!
